Czyngis-chan. Podboje, imperium i śmierć | 1206-1227

Wesprzyj na:
https://patronite.pl/mrocznewieki
https://buycoffee.to/mrocznewieki

Czterdziestoczteroletni Czyngis stał się wielkim chanem. Jego elekcja była wynikiem swego rodzaju umowy społecznej jaką nowy wódz zawierał ze stepową arystokracją, jego władza nie była absolutna. Nowy kagan doskonale pamiętał cierpienia jakich doznała jego rodzina po śmierci Jesugeja. Zdawał sobie sprawę z gehenny matki najpierw porwanej przez jego ojca a potem zmuszonej do samotnego wychowywania piątki dzieci. Proceder porywania kobiet dotknął zresztą także jego młodą małżonkę Borte, uprowadzoną przez Merkitów. Czyngis pod karą śmierci zabronił uprowadzania kobiet wśród wszystkich podległych sobie ludów żyjących od dzisiejszego Kazachstanu aż po Mandżurię.

Założycielem kanału, twórcą podcastu i autorem większości odcinków jest Michał Kuźniar, członek grupy rekonstrukcji historycznej ZBiR z Rzeszowa.

Patroni:
Tomasz Pawlica, Rafał Wojciechowski, Krzysztof Smuda, Oskar Pawłowski, Oskar Miller, Oskar Niebylski, Maja Szwedzińska, Sylwia Tomecka, Piotr Wiśniewski, Piotr Zawada, Piotr Stani, Paweł Etmański, Kuba Cski, Marcin Wyroch, Szymon Barabasz, Przemysław Michon, Rafał Mizerek, Edyta Romaniuk, Zenon Marczuk, Albert Choinka, Jakub Grymowicz, Kacper Witków, Patryk SuprunAdrian Musiuk, Andrzej Zalewski, Łukasz Morawski, Przemek Goldon, Konrad Baś, Sylwester Nowicki, Michał Mosurek, Talking Pizza, Michał Redeł, Tomasz Kownacki, Aleksandra Görlich, Piotr Zawada, Tomasz Wacławik, Paweł Struski, Dominik Moroń, Bartosz Gościmski, Yo Adler, Dawid Popczyk, Piotr Zarzycki, Alex Boniecki, Szymon Mądraszewski, Monika Pycińska, Marcin Skiba, High Ground, Agnieszka Garlicka, Artur Białosiewicz, Marcin Dylong, Wojciech Sowa, Wojciech Lemiesz, Piotr Woldański, Marcin Grocki, Bartłomiej Kląskała, Andrzej Borowiak, Przemysław Siódemak, Łukasz Czajkowski, Tomasz Piotrowski, Łukasz Gut-Mostowy, Karolina Alaska, Adam Dobrowolski, Julia Dalecka, Przemysław Kozioł, Michał Borkowski, Aleksandra Cieślicka, Grzegorz Olech, Eliza Barańska, Norbert Sutkowy, Jakob Zimmermann, Rafał Piskadło, Patryk Kaczanowicz i pięciu patronów anonimowych.

Cover: fot. Adwo, Shutterstock

Źródła:
Tajna historia Mongołów. Anonimowa kronika mongolska z XIII wieku, tłum. S. Kałużyński, PIW 1970
The Voyage of Johannes del Plano Carpini, Johannes del Plano Carpini, tłum. R. Hakluyt

Literatura:
Beckwith Ch., Imperia Jedwabnego Szlaku, PIW, Warszawa 2021
Gabriel R. E., Subotai the Valiant. Genghis Khan’s Greatest General, University of Oklahoma Press, 2004
Gumiłow L., Śladami cywilizacji wielkiego stepu, PIW, Warszawa 1973
Kałużyński S., Dawni Mongołowie, PIW, Warszawa 1983
Kałużyński S., Imperium mongolskie, Wiedza Powszechna, Warszawa 1970
Kałużyński S., Tradycje i legendy ludów Mongolii, Iskry, Warszawa 1978
Klebnikow P., Ojciec chrzestny Kremla, Wyd. Naukowe SCHOLAR, Warszawa 2010
Weatherford J., Czyngis Chan, Świat Książki, Warszawa 2006
Wojna R., Wielki świat nomadów, Wiedza Powszechna, Warszawa 1983

Czyngis-chan. Temudżyn i dawni Mongołowie | 1162-1206

Wesprzyj na:
https://patronite.pl/mrocznewieki
https://buycoffee.to/mrocznewieki

W roku myszy, szesnastego dnia pierwszego miesiąca lata w dzień czerwonej pełni Temudżyn poświęcił swój wojenny buńczuk kropiąc go kobylim mlekiem. Według naszej rachuby było to lato 1204 roku. Pomimo że mongolskie konie ciągle nie były jeszcze wystarczająco silne i gotowe do dłuższej kampanii chan zdecydował się wyruszyć na zachód i najechać lud tureckich Najmanów. Jego szpiedzy donieśli mu, że Tajang-chan – ich wódz planuje zaatakować Mongołów późnym latem, Temudżyn zdecydował więc o wykonaniu najazdu prewencyjnego. Wiedział że Najmanowie są trudnym przeciwnikiem, tym bardziej że w ich szeregach ukrył się Dżamuka, dawny przyjaciel i brat krwi Temudżyna, teraz jego zagorzały przeciwnik gotowy służyć radą wrogom mongolskiego chana.

Założycielem kanału, twórcą podcastu i autorem większości odcinków jest Michał Kuźniar, członek grupy rekonstrukcji historycznej ZBiR z Rzeszowa.

Cover: Portret Czyngis-chana wygenerowany przez Shutterstock AI

Patroni:
Tomasz Pawlica, Rafał Wojciechowski, Krzysztof Smuda, Oskar Pawłowski, Oskar Miller, Paweł Etmański, Kuba Cski, Marcin Wyroch, Szymon Barabasz, Przemysław Michon, Rafał Mizerek, Edyta Romaniuk, Zenon Marczuk, Albert Choinka, Jakub Grymowicz, Kacper Witków, Patryk SuprunAdrian Musiuk, Andrzej Zalewski, Łukasz Morawski, Przemek Goldon, Konrad Baś, Sylwester Nowicki, Michał Mosurek, Talking Pizza, Michał Redeł, Tomasz Kownacki, Aleksandra Görlich, Piotr Zawada, Tomasz Wacławik, Paweł Struski, Dominik Moroń, Bartosz Gościmski, Yo Adler, Dawid Popczyk, Piotr Zarzycki, Alex Boniecki, Szymon Mądraszewski, Monika Pycińska, Marcin Skiba, High Ground, Agnieszka Garlicka, Artur Białosiewicz, Marcin Dylong, Wojciech Sowa, Wojciech Lemiesz, Piotr Woldański, Marcin Grocki, Bartłomiej Kląskała, Andrzej Borowiak, Przemysław Siódemak, Łukasz Czajkowski, Tomasz Piotrowski, Łukasz Gut-Mostowy, Karolina Alaska, Adam Dobrowolski, Julia Dalecka, Przemysław Kozioł, Michał Borkowski, Aleksandra Cieślicka, Grzegorz Olech, Eliza Barańska, Norbert Sutkowy, Jakob Zimmermann, Rafał Piskadło, Patryk Kaczanowicz i pięciu patronów anonimowych.

Źródła:
Tajna historia Mongołów. Anonimowa kronika mongolska z XIII wieku, tłum. S. Kałużyński, PIW 1970
The Voyage of Johannes del Plano Carpini, Johannes del Plano Carpini, tłum. R. Hakluyt

Literatura:
Beckwith Ch., Imperia Jedwabnego Szlaku, PIW, Warszawa 2021
Gumiłow L., Śladami cywilizacji wielkiego stepu, PIW, Warszawa 1973
Kałużyński S., Dawni Mongołowie, PIW, Warszawa 1983
Kałużyński S., Imperium mongolskie, Wiedza Powszechna, Warszawa 1970
Kałużyński S., Tradycje i legendy ludów Mongolii, Iskry, Warszawa 1978
Weatherford J., Czyngis Chan, Świat Książki, Warszawa 2006
Wojna R., Wielki świat nomadów, Wiedza Powszechna, Warszawa 1983

Artykuły:
https://www.medievalists.net/2023/01/did-chinggis-khan-have-red-hair-and-green-eyes/

Śmierć na Świętej Helenie – jak umarł Napoleon?

Wesprzyj na:
https://patronite.pl/mrocznewieki
https://buycoffee.to/mrocznewieki

Klęska była kompletna. 18 czerwca 1815 roku ostatnie nadzieje Napoleona bezpowrotnie zdeptali razem: angielski książę Wellington i pruski feldmarszałek Blücher. Francuzi pomimo przewagi nie zdołali na czas zniszczyć armii tego pierwszego a gdy późnym popołudniem zaczęli wreszcie zdobywać przewagę na placu boju pojawili się Prusacy Blüchera. Wojska sprzymierzonych w zdecydowanej większości składały się z żołnierzy niemieckich i holenderskich ale dzięki jak zawsze sprawnej brytyjskiej propagandzie cały świat pamięta starcie pod Waterloo niemal wyłącznie jako sukces brytyjskiej sztuki wojennej.

Założycielem kanału, twórcą podcastu i autorem większości odcinków jest Michał Kuźniar, członek grupy rekonstrukcji historycznej ZBiR z Rzeszowa.

Cover: “Napoléon sur son lit de mort, 5 mai 1821” Horace Vernet

Patroni:
Tomasz Pawlica, Rafał Wojciechowski, Krzysztof Smuda, Oskar Pawłowski, Oskar Miller, Przemysław Michon, Rafał Mizerek, Edyta Romaniuk, Zenon Marczuk, Albert Choinka, Jakub Grymowicz, Kacper Witków, Patryk SuprunAdrian Musiuk, Andrzej Zalewski, Łukasz Morawski, Przemek Goldon, Konrad Baś, Sylwester Nowicki, Michał Mosurek, Talking Pizza, Michał Redeł, Tomasz Kownacki, Aleksandra Görlich, Piotr Zawada, Tomasz Wacławik, Paweł Struski, Dominik Moroń, Bartosz Gościmski, Yo Adler, Dawid Popczyk, Piotr Zarzycki, Alex Boniecki, Szymon Mądraszewski, Monika Pycińska, Marcin Skiba, High Ground, Agnieszka Garlicka, Artur Białosiewicz, Marcin Dylong, Wojciech Sowa, Wojciech Lemiesz, Piotr Woldański, Marcin Grocki, Bartłomiej Kląskała, Andrzej Borowiak, Przemysław Siódemak, Łukasz Czajkowski, Tomasz Piotrowski, Łukasz Gut-Mostowy, Karolina Alaska, Adam Dobrowolski, Julia Dalecka, Przemysław Kozioł, Michał Borkowski, Aleksandra Cieślicka, Grzegorz Olech, Eliza Barańska, Norbert Sutkowy, Jakob Zimmermann, Rafał Piskadło, Patryk Kaczanowicz i pięciu patronów anonimowych.

Literatura:
Łysiak W., Empirowy pasjans, Instytut Wydawniczy Pax 1977
Łysiak W., Talleyrand, Nobilis, Warszawa 2007
Masson F., Napoleon we własnym domu. Życie codzienne cesarza w pałacu Tuileries, Napoleon V, Oświęcim 2014
Roberts A., Napoleon Wielki, Magnum 2015
Zahorski A., Napoleon, PIW 1982

Neron – Artysta czy Antychryst? Pożar Rzymu, chrześcijanie i Quo Vadis (54-68 n.e.)

Wesprzyj na:
https://patronite.pl/mrocznewieki
https://buycoffee.to/mrocznewieki

13 października 54 roku był w Rzymie jak podają źródła wyjątkowo pochmurny i deszczowy. Opady ustały nieco po południu i właśnie wtedy, korzystając ze sprzyjającej aury drzwi pałacu na Palatynie rozstąpiły się wypuszczając na zewnątrz grupę kilku osób. Siedemnastoletni Neron wyszedł na spotkanie oczekujących go pretorianów w towarzystwie ich dowódcy, Afraniusza Burrusa. Zgromadzonym na placu żołnierzom ogłoszono smutną nowinę, poprzedniej nocy zmarł po trzynastu latach panowania zasłużony Klaudiusz, teraz zaś opuszczony tron obejmuje młodzieniec szykowany na tę okoliczność od kilku lat. Jak zawsze w takich sytuacjach wojsku obiecano dary pieniężne i darmowe przydziały zboża, pretorianie z werwą przywitali nowego władcę, który w otoczeniu najważniejszych dostojników udał się do kurii gdzie zbierali się poinformowani o nadzwyczajnych okolicznościach senatorzy.

Założycielem kanału, twórcą podcastu i autorem większości odcinków jest Michał Kuźniar, członek grupy rekonstrukcji historycznej ZBiR z Rzeszowa.

Cover: “Neron w Baje” Jan Styka

Patroni:
Tomasz Pawlica, Rafał Wojciechowski, Krzysztof Smuda, Oskar Pawłowski, Oskar Miller, Edyta Romaniuk, Zenon Marczuk, Albert Choinka, Jakub Grymowicz, Kacper Witków, Patryk SuprunAdrian Musiuk, Andrzej Zalewski, Łukasz Morawski, Przemek Goldon, Konrad Baś, Sylwester Nowicki, Michał Mosurek, Talking Pizza, Michał Redeł, Tomasz Kownacki, Aleksandra Görlich, Piotr Zawada, Tomasz Wacławik, Paweł Struski, Dominik Moroń, Bartosz Gościmski, Yo Adler, Dawid Popczyk, Piotr Zarzycki, Alex Boniecki, Szymon Mądraszewski, Monika Pycińska, Marcin Skiba, High Ground, Agnieszka Garlicka, Artur Białosiewicz, Marcin Dylong, Wojciech Sowa, Wojciech Lemiesz, Piotr Woldański, Marcin Grocki, Bartłomiej Kląskała, Andrzej Borowiak, Przemysław Siódemak, Łukasz Czajkowski, Tomasz Piotrowski, Łukasz Gut-Mostowy, Karolina Alaska, Adam Dobrowolski, Julia Dalecka, Przemysław Kozioł, Michał Borkowski, Aleksandra Cieślicka, Grzegorz Olech, Eliza Barańska, Norbert Sutkowy, Jakob Zimmermann, Rafał Piskadło, Patryk Kaczanowicz i pięciu patronów anonimowych.

Źródła:
Swetoniusz, Żywoty Cezarów, tłum. J. Niemirska-Pliszczyńska, Zakład im. Ossolińskich 1972
Tacyt, Dzieła, Tom I, tłum. S. Hammer, Czytelnik 1957

Literatura:
Cary M., Scullard H. H., Dzieje Rzymu. Tom II, PIW Warszawa 1992
Ciechanowicz J., Rzym, ludzie i budowle, PIW 1987
Drinkwater J., Nero: Emperor and Court, Cambridge University Press 2021
Grant M., Neron, PIW 1980
Krawczuk A., Kronika starożytnego Rzymu, Iskry, Warszawa 1994
Krawczuk A., Neron, Czytelnik, Warszawa 1988
Krawczuk A., Poczet cesarzowych Rzymu, Iskry, Warszawa 2006
Krawczuk A., Poczet cesarzy rzymskich, Iskry, Warszawa 1986

Róże Heliogabala, najgorszego cesarza Rzymu (218-222 n.e.)

Wesprzyj na:
https://patronite.pl/mrocznewieki
https://buycoffee.to/mrocznewieki

Awitus nie miał dobrej prasy. W pamięci historyków tak starożytnych jak tych nam współczesnych zapisał się jako ten cesarz, który najmniej chyba licował z powagą sprawowanego przezeń urzędu. Wyuzdane ekstrawagancje Gajusza, artystyczne fanaberie Nerona, małostkowość Domicjana miały być niczym wobec młodzieńca ze wschodu, którego krótkie, czteroletnie rządy zapisały się w kronikach jako okres dość spokojny, praktycznie pozbawiony wojen ale z drugiej strony, z perspektywy stolicy imperium jako krótki epizod pełen szaleństwa, rozwiązłości, okrucieństwa i orientalnego despotyzmu. Albo przynajmniej taką wersję historii przekazują nam nieliczne ale dość wiarygodne źródła.

Założycielem kanału, twórcą podcastu i autorem większości odcinków jest Michał Kuźniar, członek grupy rekonstrukcji historycznej ZBiR z Rzeszowa.

Cover: “Róże Heliogabala” Lawrence Alma-Tadema

Patroni:
Tomasz Pawlica, Rafał Wojciechowski, Krzysztof Smuda, Oskar Pawłowski, Oskar Miller, Adrian Musiuk, Andrzej Zalewski, Łukasz Morawski, Przemek Goldon, Konrad Baś, Sylwester Nowicki, Michał Mosurek, Talking Pizza, Michał Redeł, Tomasz Kownacki, Aleksandra Görlich, Piotr Zawada, Tomasz Wacławik, Paweł Struski, Dominik Moroń, Bartosz Gościmski, Yo Adler, Dawid Popczyk, Piotr Zarzycki, Alex Boniecki, Szymon Mądraszewski, Monika Pycińska, Marcin Skiba, High Ground, Agnieszka Garlicka, Artur Białosiewicz, Marcin Dylong, Wojciech Sowa, Wojciech Lemiesz, Piotr Woldański, Marcin Grocki, Bartłomiej Kląskała, Andrzej Borowiak, Przemysław Siódemak, Łukasz Czajkowski, Tomasz Piotrowski, Łukasz Gut-Mostowy, Karolina Alaska, Adam Dobrowolski, Julia Dalecka, Przemysław Kozioł, Michał Borkowski, Aleksandra Cieślicka, Grzegorz Olech, Eliza Barańska, Norbert Sutkowy, Jakob Zimmermann, Rafał Piskadło, Patryk Kaczanowicz i pięciu patronów anonimowych.

Teksty źródłowe:
Herodian, Historia Cesarstwa Rzymskiego, tłum. L. Piotrowicz, Ossolineum – DeAgostini 2004
Historycy Cesarstwa Rzymskiego, Żywoty cesarzy od Hadriana do Numeriana,
tłum. H. Szelest, Czytelnik 1966
Kasjusz Dion, Historia Rzymska, Księgi 79 i 80, Loeb Classical Library edition, 1927

Literatura:
Cary M., Scullard H. H., Dzieje Rzymu. Tom II, PIW Warszawa 1992
Krawczuk A., Kronika starożytnego Rzymu, Iskry, Warszawa 1994
Krawczuk A., Poczet cesarzowych Rzymu, Iskry, Warszawa 2006
Krawczuk A., Poczet cesarzy rzymskich, Iskry, Warszawa 1986
Prado L. de A., The Emperor Elagabalus. Fact or Fiction?, Cambridge University Press 2014
Sidebottom H., The Mad Emperor. Heliogabalus and the Decadence of Rome, Oneworld 2022