Awarowie – dzieje awarskiego kaganatu 567-822 n.e.

Wesprzyj na:
https://patronite.pl/mrocznewieki
https://buycoffee.to/mrocznewieki

Zimą roku 557 w Konstantynopolu zjawili się egzotyczni goście, których przybycie stało się w mieście niespodziewaną atrakcją. Na dwór starego cesarza Justyniana posłowali dyplomaci z tajemniczego ludu Awarów. Przybysze byli koczownikami przybywającymi gdzieś z bliżej nieokreślonych obszarów Azji. Mieszkańcy cesarskiej stolicy już od niemal dwóch stuleci, przynajmniej od końca IV wieku stykali się ze stepowymi koczownikami – Hunami, Kutrigurami, Ujgurami, Bułgarami, Sarmatami. Ci najnowsi z koczowniczej procesji byli jednak inni od pozostałych. Ożywienie wśród Konstantynopolitańczyków wywołały ich warkocze przewiązane wstążkami. Awarscy posłowie splatali włosy z tyłu głowy w dwa, biegnące równolegle do siebie warkocze, które kronikarz Menander przyrównywał do węży. Dotychczas z podobną modą można się było spotkać u Franków, ich warkocze były jednak bardziej zadbane i misterne. Azjatyccy koczownicy jak widać nie przykładali do swoich tak wielkiej wagi. Warkocze z wstążkami odróżniały nowych koczowników od Bułgarów, Turków czy Chazarów którzy również znani byli z długich lecz luźno rozpuszczonych fryzur.

Cover: AI, Shutterstock

Założycielem kanału, twórcą podcastu i autorem większości odcinków jest Michał Kuźniar, członek grupy rekonstrukcji historycznej ZBiR z Rzeszowa.

Patroni:
Alex Boniecki, Krzysztof Smuda, Szymon Mądraszewski, Joanna Sangin, Marcin Skiba, High Ground, Aleksandra Ronowska, Agnieszka Garlicka, Artur Białosiewicz, Marcin Dylong, Oskar Pawłowski, Oskar Miller, Wojciech Sowa, Dyżurna Blondi, Wojciech Lemiesz, Piotr Woldański, Marcin Grocki, Bartłomiej Kląskała, Marek Skrzetuski, Andrzej Borowiak, Przemysław Siódemak, Wiktor Turek, Łukasz Czajkowski, Tomasz Piotrowski, Wojciech Kapica, Łukasz Gut-Mostowy, Karolina Alaska, Maria Wróblewska, Adam Dobrowolski, Radosław Madej, Julia Dalecka, Tomasz Kownacki, Przemysław Kozioł, Michał Borkowski, Aleksandra Cieślicka, Grzegorz Olech, Eliza Barańska, Norbert Sutkowy, Jakob Zimmermann, Rafał Piskadło, Patryk Kaczanowicz, Mateusz Parol i pięciu patronów anonimowych.

Literatura:
Beckwith Ch., Imperia Jedwabnego Szlaku. Od epoki brązu do czasów obecnych, PIW, Warszawa 2020
Dąbrowska E., Szymański W., Awarzy. Węgrzy, Ossolineum 1979
Pohl W., Avars: A Steppe Empire in Central Europe, 567-822, Cornell University Press 2018
Wojna R., Wielki świat nomadów. Między Chinami i Europą, Warszawa 1983

Źródła:
Nestor, Powieść minionych lat, Armoryka, Sandomierz 2018

Artykuły:
Maróti Z., Neparáczki E., et al., The genetic origin of Huns, Avars, and conquering Hungarians, Current Biology, Volume 32, Issue 13, 25 maja 2022

Kim byli Hunowie? Historia koczowników Wielkiego Stepu

Wesprzyj na:
https://patronite.pl/mrocznewieki
https://buycoffee.to/mrocznewieki

Początkiem lat 70. IV wieku n.e. do dowódców rzymskich wojsk strzegących linii Dunaju zaczęły napływać raporty przynoszące wieści tyleż niepokojące co obiecujące zarazem. Setki kilometrów od północnej granicy imperium, na Stepie Pontyjskim, tam gdzie na dzisiejszych mapach widzimy Rosję i Ukrainę doszło do jakichś niepokojów wśród tamtejszych barbarzyńskich plemion i królestw. Niepokoje te nie okazały się przejściowe, jak to często bywało, zanosiło się na dłuższy konflikt, który mógł co prawda zagrozić w efekcie rzymskim granicom ale z drugiej strony mógł też oznaczać, że bez angażowania legionów uda się osłabić północne plemiona, które same upuszczą sobie wzajemnie krwi.

Patroni:
Piotr, Tomasz, Kuba, hhczl qq, Bartosz, Damian, Eliza, Kasia, Norbert, Krzysztof, Jakob, Rafał, Patryk, Mateusz, Krzysztof, Andrzej, Karolina, Grdy Bla vla bla, Adam, Michał, Grzegorz

Treść przygotował i przeczytał Michał Kuźniar. Wszystkie wykorzystane źródła znajdziecie w opisie odcinka. Podcast Mroczne Wieki można wspierać na patronite.pl/mrocznewieki Serdecznie dziękuję wszystkim patronom!

Literatura:
Dąbrowski K, “Hunowie europejscy, Protobułgarzy, Chazarowie”
Heather P., “Upadek cesarstwa rzymskiego”
Kokowski A., “Starożytna Polska”
Thompson, E.A., “Hunowie”

Teksty źródłowe:
Marcellinus A., “Res Gestae”
Jordanes, “O pochodzeniu i czynach Gotów”
Priskos z Panium, “Historia”

Artykuły:
“A newly discovered fragment of a Hunnic cauldron from site 59-60, Sanok, Poland”
ACTA ARCHAEOLOGICA CARPATHICA, VOL. LV (2020): 235–254
“The genetic origin of Huns, Avars, and conquering Hungarians”
https://doi.org/10.1016/j.cub.2022.04.093
“Y-chromosome haplogroups from Hun, Avar and conquering Hungarian period nomadic people of the Carpathian Basin”
https://www.nature.com/articles/s41598-019-53105-5

Włodzimierz Wielki. Początki Rusi 3/4

Wesprzyj na:
https://patronite.pl/mrocznewieki
https://buycoffee.to/mrocznewieki

Wiosną 972 roku historia zatoczyła pewnego rodzaju koło. Tak jak dwadzieścia siedem lat wcześniej gwałtowna śmierć Igora tak teraz podobny zgon Światosława zatrzęsły posadami gmachu budowanego od pokoleń przez kolejnych Rurykowiczów. Igor osierocił małoletniego Światosława a ten poszedł teraz w ślady ojca pozostawiając panowanie w rękach trzech synów. Jaropełk, Oleg i Włodzimierz byli prawdopodobnie nastolatkami w momencie śmierci swojego ojca. Świadczyłoby o tym kilka przesłanek, przede wszystkim każdy z nich sprawował już, choćby symboliczną władzę w najważniejszych grodach państwa Światosława, prędko też po śmierci ojca przeszli do wzajemnych walk. Tak czy inaczej nie znamy daty urodzenia żadnego z nich, możemy jedynie przypuszczać że przyszli na świat w drugiej połowie lat 50. X wieku bądź najpóźniej w pierwszej połowie lat 60.

Subskrybuj i komentuj na YouTube

Źródła:
“Początki Rusi” – Henryk Paszkiewicz
“Powstanie narodu ruskiego” – Henryk Paszkiewicz
“Powieść minionych lat” – Nestor
“Słownik starożytności słowiańskich” – praca zbiorowa
“Chrzest Polski” – Jerzy Dowiat

Olga i Światosław. Początki Rusi 2/4

Wesprzyj na:
https://patronite.pl/mrocznewieki
https://buycoffee.to/mrocznewieki

W poprzednim epizodzie poświęconym Rusi, który był również pierwszym odcinkiem na tym kanale starałem się wytłumaczyć genezę państwa ruskiego. Poznaliśmy jego założycieli od półlegendarnego Ruryka poprzez nieco bardziej historycznego Olega oraz Igora. O każdym z wyżej wymienionych władców wiedzieliśmy coraz więcej, każdy z nich w większym stopniu wyłaniał się z mroków spowijających niczym śmiertelny całun początki Rusi.

Subskrybuj i komentuj na YouTube

Źródła:
“Początki Rusi” – Henryk Paszkiewicz
“Wojny Bizancjum” – John Haldon
“Powieść minionych lat” – Nestor
“Słownik starożytności słowiańskich” – praca zbiorowa
“Bizancjum ok. 500-1024” – Jonathan Shepard