Synowie Czyngis-chana. Inwazja na Ruś, Polskę, Węgry 1236-1242

Wesprzyj mnie na:
https://patronite.pl/mrocznewieki
https://buycoffee.to/mrocznewieki

W roku świni, 1227, Pan Wielkiego Stepu, Czyngis-chan zgodnie ze słowami mongolskiej kroniki wstąpił do nieba. Żałość rodziny i poddanych z pewnością nie miała granic ale olbrzymie eurazjatyckie imperium, stworzone w trakcie poprzednich dwóch dekad wymagało nowego nadzorcy. W tym celu, w roku myszy, 1228, na stepie zebrał się uroczysty kurułtaj, pierwszy na którym zabrakło Czyngisa. Jego duch jednak z pewnością czuwał nad rodziną i podejmowanymi wówczas przez jej członków decyzjami. Do wyboru nowego władcy regencję sprawować miał najmłodszy z synów wodza Tołuj.

Okładka wygenerowana w Midjourneyai.ai

Patroni:
Wojciech Kozicki, Tomasz Pawlica, Rafał Wojciechowski, Krzysztof Smuda, Paweł Płatek, Oskar Miller, Maksymilian Majchrzak, Jarosław Zieliński, Wilhelm Ymirung, Kamil Dylewski, Tomasz Kępiński, Jakub Mazur, Dominik Kołtunowicz, Mateusz Wit, Grzegorz Pedrycz, Mikołaj eM, Jakub Józefiak, Marcel Kapuściński, Krzysztof Langer, Jacek Urbańczyk, Jarek Rippel, Pawlo Kozlo, Dariusz Czajkowski, Maksymilian Kaszubowski, Hubert Kasprzyk, Kacper Kostrzewa, Michał Soin, Jakub Wacławik, Roland Hyżyk, Tomek Darda, Tomasz Rutkowski, Wojciech Sowa, Rafał respondek, Grzegorz Gierlik, Stanisław Fortoński, Karol Białecki, Krzysztof Deptuła, Radosław Szczygieł, Mila Metaliator, Waldemar Pawlaszek, Mateusz Posemkiewicz, Fa Ra, Artur Kozieł, Rafał Wachnik, Alicja Puchalska, Oskar Niebylski, Maja Szwedzińska, Sylwia Tomecka, Piotr Wiśniewski, Piotr Zawada, Piotr Stani, Paweł Etmański, Kuba Cski, Marcin Wyroch, Przemysław Michon, Rafał Mizerek, Edyta Romaniuk, Zenon Marczuk, Albert Choinka, Jakub Grymowicz, Kacper Witków, Patryk Suprun, Adrian Musiuk, Andrzej Zalewski, Łukasz Morawski, Przemek Goldon, Konrad Baś, Sylwester Nowicki, Michał Mosurek, Talking Pizza, Michał Redeł, Aleksandra Görlich, Piotr Zawada, Tomasz Wacławik, Paweł Struski, Dominik Moroń, Bartosz Gościmski, Yo Adler, Dawid Popczyk, Piotr Zarzycki, Alex Boniecki, Szymon Mądraszewski, Monika Pycińska, Marcin Skiba, High Ground, Agnieszka Garlicka, Artur Białosiewicz, Marcin Dylong, Wojciech Sowa, Wojciech Lemiesz, Piotr Woldański, Marcin Grocki, Bartłomiej Kląskała, Andrzej Borowiak, Przemysław Siódemak, Łukasz Czajkowski, Tomasz Piotrowski,Karolina Alaska, Adam Dobrowolski, Julia Dalecka, Przemysław Kozioł (Gimli), Michał Borkowski, Aleksandra Cieślicka, Grzegorz Olech, Eliza Barańska, Norbert Sutkowy, Jakob Zimmermann, Rafał Piskadło, Tomasz Wacławik i dziesięciu patronów anonimowych.

Mroczne Wieki to podcast historyczny prowadzony przez Michała Kuźniara w całości oparty na publikacjach (naukowych i popularnonaukowych), tekstach źródłowych oraz własnych wnioskach.

Źródła:
Anonim, Latopis nowogrodzki pierwszy starszej redakcji, tłum. I. Petrov, Z. A. Brzozowska, Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego 2019
Anonim, Tajna historia Mongołów. Anonimowa kronika mongolska z XIII wieku, tłum. S. Kałużyński, PIW 1970
Carpini Johannes del Plano, The Voyage of Johannes del Plano Carpini, tłum. R. Hakluyt
Długosz J., Roczniki czyli Kroniki sławnego Królestwa Polskiego księga 7 i 8, PWN 2009

Opracowania:
Gabriel R. E., Subotai the Valiant. Genghis Khan’s Greatest General, University of Oklahoma Press, 2004
Saunders J. J., The History of the Mongol Conquests, University of Pennsylvania Press, 2001
Kałużyński S., Dawni Mongołowie, PIW, Warszawa 1983
Kałużyński S., Imperium mongolskie, Wiedza Powszechna, Warszawa 1970
Weatherford J., Czyngis Chan, Świat Książki, Warszawa 2006

Cezara Wojna Galijska – podbój Galii 58-51 p.n.e.

Wesprzyj mnie na:
https://patronite.pl/mrocznewieki
https://buycoffee.to/mrocznewieki

Mroczne Wieki to podcast historyczny prowadzony przez Michała Kuźniara w całości oparty na publikacjach (naukowych i popularnonaukowych), tekstach źródłowych oraz jego własnych wnioskach.

Czy zastanawialiście się kiedyś jak wyglądałaby trylogia “Władca Pierścieni” gdyby napisał ją pan Mordoru Sauron? Albo co myślelibyśmy dzisiaj o kampanii wrześniowej gdyby II wojnę światową wygrała III Rzesza a najbardziej cenionym źródłem do poznania tej części historii były wspomnienia np. generała Heinza Guderiana? Dwa tysiące lat temu w Galii wybuchła długa, wyniszczająca wojna zakończona bezdyskusyjnym zwycięstwem jednej ze stron. Najeźdźców. Ich wódz zaś, starożytny Sauron/Guderian pozostawił dla nas relację z tego epickiego konfliktu. Relację która do dzisiaj jest dominująca gdyż przegrani nie zdołali stworzyć ani zachować dla potomnych swojej.

Okładka: “Wercyngetoryks składa broń przed Cezarem” Lionel-Noel Royer

Patroni:
Wojciech Kozicki, Tomasz Pawlica, Rafał Wojciechowski, Krzysztof Smuda, Oskar Pawłowski, Oskar Miller, Maksymilian Majchrzak, Jarosław Zieliński, Wilhelm Ymirung, Jacek Urbańczyk, Jarek Rippel, Pawlo Kozlo, Dariusz Czajkowski, Maksymilian Kaszubowski, Hubert Kasprzyk, Kacper Kostrzewa, Michał Soin, Jakub Wacławik, Roland Hyżyk, Tomek Darda, Tomasz Rutkowski, Wojciech Sowa, Rafał respondek, Grzegorz Gierlik, Stanisław Fortoński, Karol Białecki, Krzysztof Deptuła, Radosław Szczygieł, Mila Metaliator, Waldemar Pawlaszek, Mateusz Posemkiewicz, Fa Ra, Artur Kozieł, Rafał Wachnik, Alicja Puchalska, Oskar Niebylski, Maja Szwedzińska, Sylwia Tomecka, Piotr Wiśniewski, Piotr Zawada, Piotr Stani, Paweł Etmański, Kuba Cski, Marcin Wyroch, Szymon Barabasz, Przemysław Michon, Rafał Mizerek, Edyta Romaniuk, Zenon Marczuk, Albert Choinka, Jakub Grymowicz, Kacper Witków, Patryk SuprunAdrian Musiuk, Andrzej Zalewski, Łukasz Morawski, Przemek Goldon, Konrad Baś, Sylwester Nowicki, Michał Mosurek, Talking Pizza, Michał Redeł, Tomasz Kownacki, Aleksandra Görlich, Piotr Zawada, Tomasz Wacławik, Paweł Struski, Dominik Moroń, Bartosz Gościmski, Yo Adler, Dawid Popczyk, Piotr Zarzycki, Alex Boniecki, Szymon Mądraszewski, Monika Pycińska, Marcin Skiba, High Ground, Agnieszka Garlicka, Artur Białosiewicz, Marcin Dylong, Wojciech Sowa, Wojciech Lemiesz, Piotr Woldański, Marcin Grocki, Bartłomiej Kląskała, Andrzej Borowiak, Przemysław Siódemak, Łukasz Czajkowski, Tomasz Piotrowski,Karolina Alaska, Adam Dobrowolski, Julia Dalecka, Przemysław Kozioł (Gimli), Michał Borkowski, Aleksandra Cieślicka, Grzegorz Olech, Eliza Barańska, Norbert Sutkowy, Jakob Zimmermann, Rafał Piskadło i dziesięciu patronów anonimowych.

Źródła:
Cezar Gajusz Juliusz, O wojnie galijskiej, tłum. T. Woźniak, Bellona, Warszawa 2023

Opracowania:
Cunliffe B., The Ancient Celts. Second Edition, Oxford University Press 2018
Goldsworthy A., Caesar. The Life of a Colossus, Phoenix, Londyn 2007
Markale J., Wercyngetoryks, PIW, Warszawa 1988
Walter G., Cezar, PIW, Warszawa 1983

Artykuły:
Maciałowicz A., Rudnicki M., Strobin A., With gold and sword. Contacts of Celts and early Germanics in central Europe. The historical background: 3rd-1st c. BC, w: The Past Societies 4. 500 BC – 500 AD, red. Rzeszotarska-Nowakiewicz A., Urbańczyk P., Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 2016

Zmierzch Celtów – Galatowie, Celtyberowie, inwazja Cymbrów i Teutonów

Wesprzyj na:
https://patronite.pl/mrocznewieki
https://buycoffee.to/mrocznewieki

I wiek p.n.e. w Europie stał się świadkiem stopniowego zaniku celtyckiej kultury lateńskiej, stopniowo naciskanej od południa przez Rzymian, od wschodu przez Daków a od północy przez Germanów. Celtów najczęściej kojarzy się z przeciwnikami cezariańskich legionistów podczas wojny galijskiej jednak Galia była jedynie jednym z zamieszkanych przez nich obszarów. Genezy zarówno kultury halsztackiej jak późniejszej lateńskiej miały miejsce w pasie ciągnącym się z grubsza od zachodniej Francji do dzisiejszych Czech.

Założycielem kanału, twórcą podcastu i autorem większości odcinków jest Michał Kuźniar, członek grupy rekonstrukcji historycznej ZBiR z Rzeszowa.

Cover: “Wercyngetoryks poddaje się Cezarowi”, Henri Paul Motte

Patroni:
Tomasz Pawlica, Rafał Wojciechowski, Krzysztof Smuda, Oskar Pawłowski, Oskar Miller, Maksymilian Majchrzak, Jarosław Zieliński, Wilhelm Ymirung, Jakub Wacławik, Roland Hyżyk, Tomek Darda, Tomasz Rutkowski, Wojciech Sowa, Rafał respondek, Grzegorz Gierlik, Stanisław Fortoński, Karol Białecki, Krzysztof Deptuła, Radosław Szczygieł, Mila Metaliator, Waldemar Pawlaszek, Mateusz Posemkiewicz, Fa Ra, Artur Kozieł, Rafał Wachnik, Alicja Puchalska, Oskar Niebylski, Maja Szwedzińska, Sylwia Tomecka, Piotr Wiśniewski, Piotr Zawada, Piotr Stani, Paweł Etmański, Kuba Cski, Marcin Wyroch, Szymon Barabasz, Przemysław Michon, Rafał Mizerek, Edyta Romaniuk, Zenon Marczuk, Albert Choinka, Jakub Grymowicz, Kacper Witków, Patryk SuprunAdrian Musiuk, Andrzej Zalewski, Łukasz Morawski, Przemek Goldon, Konrad Baś, Sylwester Nowicki, Michał Mosurek, Talking Pizza, Michał Redeł, Tomasz Kownacki, Aleksandra Görlich, Piotr Zawada, Tomasz Wacławik, Paweł Struski, Dominik Moroń, Bartosz Gościmski, Yo Adler, Dawid Popczyk, Piotr Zarzycki, Alex Boniecki, Szymon Mądraszewski, Monika Pycińska, Marcin Skiba, High Ground, Agnieszka Garlicka, Artur Białosiewicz, Marcin Dylong, Wojciech Sowa, Wojciech Lemiesz, Piotr Woldański, Marcin Grocki, Bartłomiej Kląskała, Andrzej Borowiak, Przemysław Siódemak, Łukasz Czajkowski, Tomasz Piotrowski,Karolina Alaska, Adam Dobrowolski, Julia Dalecka, Przemysław Kozioł (Gimli), Michał Borkowski, Aleksandra Cieślicka, Grzegorz Olech, Eliza Barańska, Norbert Sutkowy, Jakob Zimmermann, Rafał Piskadło i dziesięciu patronów anonimowych.

Źródła:
Cezar Gajusz Juliusz, O wojnie galijskiej, tłum. T. Woźniak, Bellona, Warszawa 2023
Liwiusz Tytus, Dzieje Rzymu od założenia miasta. Księga VII, tłum. A. Kościółek, Ossolineum 1971

Opracowania:
Cunliffe B., The Ancient Celts. Second Edition, Oxford University Press 2018
Górewicz I. D., Miecze Europy, Triglav – Bellona, Szczecin – Warszawa 2015
Markale J., Wercyngetoryks, PIW, Warszawa 1988

Artykuły:
Maciałowicz A., Rudnicki M., Strobin A., With gold and sword. Contacts of Celts and early Germanics in central Europe. The historical background: 3rd-1st c. BC, w: The Past Societies 4. 500 BC – 500 AD, red. Rzeszotarska-Nowakiewicz A., Urbańczyk P., Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 2016

Religia i bogowie starożytnych Celtów

Wesprzyj na:
https://patronite.pl/mrocznewieki
https://buycoffee.to/mrocznewieki

“Obfity chaos”. Tak brytyjskich archeolog Barry Cunliffe podsumował zasób źródeł mówiących o wierzeniach starożytnych Celtów jakimi obecnie dysponujemy. Taki chaotyczny urodzaj nie jest z pewnością sytuacją wymarzoną ale i tak daje nam nieporównywalnie większe możliwości aniżeli na przykład w przypadku dawnych Słowian. Źródła archeologiczne są dość liczne ale jak to zawsze bywa z niemymi kamieniami czy wizerunkami fantastycznych istot wyrytych na kotłach i biżuterii mogą być interpretowane na wiele sposobów. Z kolei życie tekstom pisanym dali głównie sąsiedzi Celtów, Rzymianie, Grecy a później chrześcijańscy misjonarze i duchowni. Wielu z nich cechowało w najgorszym wypadku stronnicze czy wręcz negatywne nastawienie do przedmiotu badań a w najlepszym wypadku zwyczajna naiwność oraz ignorancja.

Założycielem kanału, twórcą podcastu i autorem większości odcinków jest Michał Kuźniar, członek grupy rekonstrukcji historycznej ZBiR z Rzeszowa.

Cover: Detal kotła z Gundestrup, fot. Marie-Lan Nguyen, CC0, Wikimedia Commons

Patroni:
Tomasz Pawlica, Rafał Wojciechowski, Krzysztof Smuda, Oskar Pawłowski, Oskar Miller, Maksymilian Majchrzak, Jarosław Zieliński, Wojciech Sowa, Rafał respondek, Grzegorz Gierlik, Stanisław Fortoński, Karol Białecki, Krzysztof Deptuła, Radosław Szczygieł, Mila Metaliator, Waldemar Pawlaszek, Mateusz Posemkiewicz, Fa Ra, Artur Kozieł, Rafał Wachnik, Alicja Puchalska, Oskar Niebylski, Maja Szwedzińska, Sylwia Tomecka, Piotr Wiśniewski, Piotr Zawada, Piotr Stani, Paweł Etmański, Kuba Cski, Marcin Wyroch, Szymon Barabasz, Przemysław Michon, Rafał Mizerek, Edyta Romaniuk, Zenon Marczuk, Albert Choinka, Jakub Grymowicz, Kacper Witków, Patryk SuprunAdrian Musiuk, Andrzej Zalewski, Łukasz Morawski, Przemek Goldon, Konrad Baś, Sylwester Nowicki, Michał Mosurek, Talking Pizza, Michał Redeł, Tomasz Kownacki, Aleksandra Görlich, Piotr Zawada, Tomasz Wacławik, Paweł Struski, Dominik Moroń, Bartosz Gościmski, Yo Adler, Dawid Popczyk, Piotr Zarzycki, Alex Boniecki, Szymon Mądraszewski, Monika Pycińska, Marcin Skiba, High Ground, Agnieszka Garlicka, Artur Białosiewicz, Marcin Dylong, Wojciech Sowa, Wojciech Lemiesz, Piotr Woldański, Marcin Grocki, Bartłomiej Kląskała, Andrzej Borowiak, Przemysław Siódemak, Łukasz Czajkowski, Tomasz Piotrowski,Karolina Alaska, Adam Dobrowolski, Julia Dalecka, Przemysław Kozioł (Gimli), Michał Borkowski, Aleksandra Cieślicka, Grzegorz Olech, Eliza Barańska, Norbert Sutkowy, Jakob Zimmermann, Rafał Piskadło i dziesięciu patronów anonimowych.

Źródła:
Cezar Gajusz Juliusz, O wojnie galijskiej, tłum. T. Woźniak, Bellona, Warszawa 2023
Lukan Marek Anneusz, Wojna domowa, tłum. M. Brożek, “Secesja”, Kraków 1991
Tacyt Publiusz Korneliusz, Roczniki. Księga XIV, tłum. S. Hammer, Czytelnik, Warszawa 1957

Opracowania:
Cunliffe B., Druids. A very short introduction, Tantor 2021 (audiobook)
Cunliffe B., The Ancient Celts. Second Edition, Oxford University Press 2018
Eliade M., Historia wierzeń i idei religijnych. Tom II, PAX, Warszawa 1994
Gąssowski J., Mitologia Celtów, Wyd. Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1978
Kempiński A. M., Encyklopedia mitologii ludów indoeuropejskich, Iskry, Warszawa 2001
Markale J., Wercyngetoryks, PIW, Warszawa 1988
Rosen-Przeworska J., Religie Celtów, Książka i Wiedza 1971